Blog
ĐI XEM - NHỮNG LINH HỒN ẨN GIẤU 2 - CỦA HOÀNG NHẬT QUANG
Nhà phê bình mỹ thuật: Quách Cường
Hoàng Nhật Quang là một họa sĩ nhí đầy triển vọng của Việt Nam – sinh năm 2012, dân tộc Tày, hiện đang học tập và sinh sống cùng gia đình tại Lạng Sơn.
Có lẽ Hoàng Nhật Quang – là một “trường hợp ngoại lệ” mà cả giới chuyên môn và công chúng đều bất ngờ. Em không bước vào hội hoạ từ kỹ thuật học thuật, mà từ trực giác tâm linh nhiều hơn. Tranh Quang gây ấn tượng bởi cách nhìn thế giới không qua logic thị giác thông thường , mà qua cảm nhận linh hồn trong thế giới tự nhiên – nơi vật thể và linh hồn tan vào nhau. Đó là thế giới siêu thực, nhưng cũng rất gần với truyền thống tín ngưỡng của người Tày – dân tộc mà Quang sinh ra và lớn lên tại vùng núi Lạng Sơn.
Từ triển lãm đầu tiên Những linh hồn ẩn giấu1 (2023) cho đến triển lãm mới nhất Những Linh Hồn Ẩn Giấu 2, trưng bày 60 tác phẩm khai mạc ngày 27/6/2025, Hoàng Nhật Quang đã định hình một phong cách đặc biệt: biến siêu thực thành tâm linh, và tâm linh thành hình thể. Điều đáng nói là trong thế giới nghệ thuật đó, còn có thể hiện hữu những ảnh hưởng sâu sắc từ thần thoại cổ tích, từ hoạt hình, từ những bộ xếp hình…phương Tây – điều khiến tranh em có hơi hướng vượt khỏi khuôn khổ “tranh thiếu nhi” thông thường để chạm vào biểu tượng học thị giác của nghệ thuật đương đại Việt Nam.
Sinh ra trong một gia đình nghệ thuật của người Tày ( có bố là hoạ sĩ), Hoàng Nhật Quang lớn lên cùng những câu chuyện về Then, thầy mo, cùng những niềm tin rằng trong rừng có ma, suối có thần, và mọi vật thể đều có linh hồn – tư tưởng cốt lõi của tín ngưỡng vạn vật hữu linh trong văn hoá dân gian Tày.
Quang thường nhân hóa các vật vô tri như hoa lá, đồ vật, hiện tượng linh hồn vào tranh bằng cách thêm mắt, tay, chân… Em chia sẻ “Tất cả các sinh vật đều có linh hồn… mỗi bộ phận nhỏ cũng sẽ có tiếng nói riêng”.
Tranh của em vừa rực rỡ, vừa trừu tượng – siêu thực rất trẻ thơ, tạo nên một thế giới nghệ thuật đầy cảm xúc và bất ngờ . Với em vạn vật đều có mắt, tay, miệng…Một bông hoa biết cười, một chiếc ghế biết nhìn, một con gà có thể trò chuyện. Không gian không tuân theo tỷ lệ, không có trọng lực, không có phối cảnh…giống như một giấc mộng ban ngày mà Quang vẽ không cần lý giải mà chỉ cần “kể lại”những giấc mơ. Nhịp hình ảnh lặp lại, phân mảnh, đan xen – tạo thành một “vũ trụ nhân hoá” nơi các yếu tố sống – chết, hữu hình – vô hình liên tục hoán đổi vai trò. Đó là siêu thực không có ý thức , mà xuất phát từ chính cái nhìn thơ trẻ, rất gần với quan niệm cổ truyền trong thần thoại Đông phương: thế giới vật chất chỉ là vỏ bọc cho linh hồn. Điều này thấm đẫm trong tranh em: Hình ảnh được nhân cách hoá vừa vui nhộn, mà cả vừa thiêng liêng, vì mỗi vật đều có một “tính cách”, một “ý thức” và một “linh hồn”.
Với bảng màu nguyên bản, rực rỡ đặc trưng cho vui nhộn tuổi thơ và khi kết hợp các màu sắc đối lập cạnh nhau tạo thị giác vui mắt nhưng ẩn giấu tâm linh. Ở đây, Quang không “vẽ giống người Tày”, mà đã mang linh hồn dân tộc em vào tranh bằng tâm thức. Chính điều đó khiến tranh em có chiều sâu tâm linh hiếm gặp, kể cả với các nghệ sĩ trưởng thành.
Dù lớn lên trong môi trường bản địa, nhưng trong thời đại thông tin toàn cầu….tranh Quang không dừng lại ở dân gian. Một số bố cục và hình tượng gợi đến thần thoại Bắc Âu như nhân mã, sinh vật lai, những “con mắt khổng lồ” quan sát từ trên cao, hay như trong Huyền thoại Hy Lạp có cấu trúc mê cung, thần thoại du hành qua các tầng trời…với màu sắc biểu tượng thần thoại Châu Âu như chuyển tiếp giữa trần tục và thần thánh. Những bức tranh lớn với khổ 2x2m hoặc 2x3m của Quang thường có cấu trúc hình tròn – vòng xoáy – cửa dẫn, giống như lối vào một hành trình nội tâm. Trong một số bố cục, người xem như được “dẫn dắt” vào thế giới bên kia – nơi các biểu tượng sống và chết, người và thần, dương và âm, đang biến hoá không ngừng…Chính sự giao thoa này khiến tranh Quang mở rộng về biểu tượng thị giác – từ bản địa đi đến vũ trụ, từ niềm tin dân gian đến thế giới siêu hình .
Có thể nói Hoàng Nhật Quang không chỉ là một “họa sĩ nhí”. Em là kẻ kể chuyện bằng hình ảnh, là người giữ hồn dân tộc mình trong một thế giới nghệ thuật siêu thực của riêng em. Trong tranh Quang, sự ngây thơ không đồng nghĩa với hời hợt, mà là lối tiếp cận trực giác của tâm hồn trẻ thơ – một thứ mà có thể nhiều nghệ sĩ trưởng thành đã đánh mất…
Chính vì vậy mà tâm hồn và hội hoạ của em, đã giao cảm được cùng sự yêu thích của người yêu hội hoạ. Với NHỮNG LINH HỒN ẨN GIẤU 2 lần này hy vọng cũng sẽ được thành công như NHỮNG LINH HỒN ẨN GIẤU 1, các tác phẩm sẽ được sưu tập hết trong thời gian triển lãm.
Xin được chúc mừng hoạ sĩ nhí, bé Hoàng Nhật Quang và gia đình !
Triển lãm NHỮNG LINH HỒN ẨN GIẤU 2 diễn ra từ 27/6 đến 7/7/2025 tại Gallery HUYEN ART HOUSE 8A Đặng Tất, Q1, TPHCM .